Czerwoni, srebrni... i dziewuszka od błyskawic. Inna. Potężniejsza od jednych i drugich.

W świecie, w którym przyszło egzystować siedemnastoletniej Mare Barrow, o życiu obywateli decyduje kolor krwi. Srebrni to ludzie obdarzeni nadprzyrodzonymi umiejętnościami, takimi jak panowanie nad żywiołami, nadludzka szybkość czy siła. To arystokraci, elita, która może pozwolić sobie na luksusy i dostatek. Czerwoni nie mają tyle szczęścia. Są wykorzystywani jako siła robocza, egzystują w strasznych warunkach, głodują, są posyłani na wojny. Tylko dlatego, że są zwyczajni. I nie mają jak postawić się "półbogom".

Na horyzoncie jednak zaczyna majaczyć nadzieja. Czerwona Gwardia próbuje zburzyć dotychczasowy porządek panujący w Norcie, dokonując zamachów. No i jest jeszcze Mare. Czerwona, która odkrywa w sobie niepokojącą umiejętność. Niepokojącą dlatego, że nie powinna jej posiadać. Gdy pod wpływem nieszczęśliwych zawirowań losu nasza bohaterka trafia na królewski dwór jako służąca, a później (o zgrozo!) zostaje k s i ę ż n i c z k ą Norty, nie potrafi zrozumieć, co się wokół niej dzieje. Ląduje w samym centrum politycznych intryg i kłamstw, w których każdy może okazać się wrogiem. "Każdy może zdradzić każdego". Pozostaje kilka pytań... Kto tak naprawdę ma rację? I kto wygra?

"Ten świat jest równie piękny, co niebezpieczny. Ludzi, którzy popełniają błędy, po prostu się eliminuje."

Rozmawiałam ostatnio z moją siostrą. Obydwie miałyśmy (może dalej mamy) od początku wakacji zastój czytelniczy. Doszłyśmy do wspólnych wniosków - powieści przestały dawać nam tak wielką radość. Przestały być konieczne do życia, ich miejsce zajęli znajomi, filmy, rodzina, obowiązki i wyjścia tu czy tam. Książka straciła w naszych oczach na atrakcyjności. Wtedy objawiło mi się kilka rewelacyjnych klasyków. I powiedziałam siostrze, parafrazując: "Młodzieżówki to lipa. Przestało mnie to bawić. Wolę bardziej ambitną literaturę, ckliwe historyjki mnie już nie interesują". Chyba wtedy w to wierzyłam. Serio. Potem jednak stęskniłam się za książkami - zawsze w końcu zaczynam tęsknić. I pojawił się problem. Musiałam znaleźć nie za grubą, lekką opowieść idealną do szkoły. Z braku laku wzięłam Czerwoną Królową - no bo czemu nie. Długo po prostu ją ze sobą nosiłam. A gdy zaczęłam czytać, przepadłam. Lektura zajęła mi trzy dni.

Czy jest w tej powieści coś, co odróżnia ją od innych młodzieżówek? Chciałabym z całą mocą i przekonaniem wykrzyknąć: "Tak, oczywiście!", ale nie jestem pewna, czy nie byłoby to kłamstwo albo chociaż mocno przesadzona hiperbola. Bo w Czerwonej Królowej wcale nie brakuje schematów. Bo główna bohaterka jest głupia jak but, ale mimo to według innych bohaterów powieści jest także niezwykła. Bo jest tu wiele logicznych nieścisłości. Bo trójkąty miłosne. Bo niezwykłe zbiegi okoliczności. Bo Cal i Maven są przeuroczy. Bo Mare wszystko uchodzi płazem. Bo świat podzielony jest na tych silnych i na tych biednych. Ale co z tego?

Co z tego?

Skoro mnie ta powieść porwała, pochłonęła, wciągnęła, odurzyła, z a s k o c z y ł a i po prostu zachwyciła? Łudziłam się, że dojrzałam do poważniejszej literatury. I może rzeczywiście, ale to nie wyklucza mojej miłości do lekkich, ciekawie skonstruowanych (choć często ogłupiających) powieści dla młodzieży. Mnie się to podoba. Te inne światy. Intrygi. Nieco mniej - banalne bohaterki-rewolucjonistki (czyt. Katniss z Igrzysk śmierci, Tris z Niezgodnej, Paige z Czasu Żniw, Saba z Krwawego szlaku, wstaw, co chcesz). Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, że te książki wiele się od siebie nie różnią, ale Czerwona Królowa ma w sobie jednak coś innego. Serio!

"Czas biegnie. Życie toczy się dalej, niezależnie od tego, jak bardzo chciałabym, żeby się nie zmieniło."

W powieści Victorii Aveyard nic nie jest pewne. Nikt nie jest nieomylny. Nikt tak naprawdę nie ma r a c j i. Nikt nie jest w pełni dobry, czy w pełni zły. Każdy może okazać się zdrajcą. Każdego można pochopnie osądzić. Autorka zaciera ślady, prowadzi nas po krętych ścieżkach, myli, oszukuje, mami i... intryguje. Z każdą stroną moja ciekawość rosła. Dawno tak bardzo nie wsiąknęłam w książkę. Dawno też nie miałam takiego kaca po skończonej lekturze. Przeczytawszy ostatnie linijki tekstu marzyłam tylko o jednym - aby mieć już w łapkach drugą część. Chcę więcej, więcej, więcej... Gdy myślę o Czerwonej Królowej, rośnie we mnie podekscytowanie i ogromny entuzjazm. Z powrotem czuję się jak taka dziewczynka rozpoczynająca swoją przygodę z książkami!

Pomysł, pędząca do przodu akcja, lekki styl pisania, zaskoczenie - na plus!

Strasznie więc boli mnie, że nadeszła pora na wskazanie również wad powieści. Bo, jak już wspominałam, nie brakowało ich tu. (Serduszko mi pęka, oj pęka...)

Na pierwszy ogień posyłam naszą dziewuszkę od błyskawic - Mare Barrow (a może raczej Mareena Tytaniusz?). Jest to postać wręcz tragiczna - żyje w cieniu uzdolnionej siostry, poza złodziejstwem nie posiada żadnych umiejętności, niszczy wszystko, czego się dotknie. Chce dobrze, wychodzi na odwrót. W całej książce nie zrobiła NIC, co by nie przemieniło się w katastrofę. Krzywdzi swoich najbliższych. Jest wręcz niewyobrażalnie głupia (czasem miałam ochotę walić głową w ścianę, takie głupoty wymyślała). Do tego jest strasznie naiwna. Mimo to ukazana została jako prawdziwa bohaterka, wzór wręcz, idealistka, ktoś niezwykły. (Nie muszę chyba oddawać, że wszyscy na nią lecą) Chociaż w sumie... Nie, Mare sama siebie krytykuje. Beszta się na każdym kroku. I to jest ciekawe. To zasługuje na uwagę.

"Ale może przez cały czas skrywał właśnie to... swoje serce."

Wątek romantyczny z jednej strony jest typowy, a z drugiej zaskakuje. Mimo wszystko jednak - to tylko banalny trójkąt (kwadrat?), który później zaczyna niezwykle irytować. Śmierć wszystkim facetom!

Poza Mare mamy oczywiście wielu innych bohaterów, ale... Żaden nie wydał mi się zbyt oryginalny. W sumie polubiłam Cala. I Mavena też. (Podpowiedź: to ci, do których się wzdycha) No ogólnie słabo na tej płaszczyźnie to wygląda. Niby postacie nie są totalnie płaskie, ale... nie ma nikogo do lubienia. Czy do nienawidzenia.

Wrócę może jeszcze raz do fabuły, a raczej wątku rewolucji i ustroju państwa. Mamy więc uciskanych Czerwonych oraz wielkich, potężnych, pięknych, wspaniałych, ale często nieczułych i bezwzględnych Srebrnych. No i wiadomo, co pierwsi postanawiają się w końcu zbuntować. I o tym jest ta książka. O próbie zmiany. O przemianach. O tym, czy to na pewno jest słuszne. Autorka nie mówi nam, jak mamy myśleć. Pokazuje nam wiele punktów widzenia, wiele różnych zdań i poglądów. Wady i zalety rewolucji. Nie mówi: to jest dobre, tak trzeba, to jest słuszne. Może nawet wręcz przeciwnie. Czerwona Gwardia często popełnia błędy, a Srebrni czasem są bardziej ludzcy od Czerwonych.

Dziwna ta moja recenzja, a jeszcze dziwniejsze są moje przemyślenia na temat książki i moich własnych przeżyć. Czerwona Królowa zrobiła na mnie p i o r u n u j ą c e wrażenie! Naprawdę! Nie mogłam się oderwać. A jednak pisząc recenzję, znalazłam więcej wad niż zalet tej powieści. Najlepsze jest jednak to, że i tak myśląc o utworze Victorii Aveyard, czuję przyjemny dreszczyk emocji i falę zachwytu podchodzącą mi aż po samo gardło! O co chodzi? Jak to możliwe? Co ze mną nie tak?

Co jest nie tak z tą książką? Nie wiem, ale musicie ją przeczytać.

"Czerwona Królowa" Victoria Aveyard, Wyd. Otwarte, str. 485